Qua nhiều nghiên cứu của các chuyên gia trong ngành, thời tiết mùa đông làm tăng nguy cơ mắc các về bệnh hô hấp cho con người, nhất là đối với người già và trẻ em. Việc thường xuyên theo dõi và quan tâm đến tình trạng sức khỏe của người cao tuổi vào mùa đông là vô cùng quan trọng.
Ở người cao tuổi, mọi chức năng của cơ thể đều suy giảm, theo đó sức đề kháng cũng giảm sút, bệnh tật dễ dàng tấn công, nhất là bệnh do vi sinh vật (vi rút, vi khuẩn, nấm) gây ra. Sự yếu kém trong khả năng tự bảo vệ của người cao tuổi càng lộ rõ khi thời tiết thay đổi, nhất là vào mùa lạnh. Căn bệnh mà người già dễ mắc phải trong mùa lạnh là bệnh đường hô hấp.
Tại sao mùa lạnh, bệnh đường hô hấp dễ xuất hiện?
Hầu hết bệnh đường hô hấp do tác nhân gây bệnh từ bên ngoài xâm nhập vào theo đường không khí. Trong khi đó không khí có vô vàn vi sinh vật gây bệnh (vi khuẩn, virút và vi nấm). Hơn nữa lạnh là điều kiện rất thuận lợi cho các vi sinh vật gây bệnh sinh trưởng, phát triển nhanh chóng. Mặt khác, sự phát triển bệnh ở người còn tùy thuộc vào sức đề kháng của cơ thể. Vì vậy, người cao tuổi do sức đề kháng đã suy giảm nên rất dễ mắc các bệnh đường hô hấp.
Ngoài ra, mùa lạnh, một số người cao tuổi hút thuốc tăng lên (nhằm chống lại lạnh). Đây là quan niệm sai lầm, bởi vì, khói thuốc lá, thuốc lào khi hít vào đường hô hấp sẽ làm tổn thương các niêm mạc đường hô hấp (họng, khí, phế quản…). Do đó làm tăng nguy cơ nhiễm trùng cơ hội. Hàng ngày người nghiện thuốc đã làm cho đường hô hấp tổn thương triền miên cho nên gây viêm đường hô hấp mạn tính, kéo dài.
Hoặc do thời tiết khô hanh bụi nhiều (trong bụi không khí có vô vàn vi sinh vật gây bệnh). Hoặc do sống ở nơi môi trường ô nhiễm, nhiều bụi. Hoặc trong gia đình dùng bếp than, bếp củi, bếp dầu khói sẽ tác động xấu rất lớn đến đường hô hấp; hoặc do nhà ở chật chội. Không khí không thông thoáng cũng là những yếu tố thuận lợi. Làm cho người cao tuổi dễ mắc các bệnh đường hô hấp, nhất là vào mùa lạnh.
Bệnh hô hấp thường gặp phải ở người già khi thời tiết lạnh
- Viêm họng là một bệnh có thể gặp quanh năm nhưng vào mùa lạnh người cao tuổi hay gặp nhất gây nên hiện tượng hắt hơi, sổ mũi, chảy mũi nước; đau rát họng gây ho, tức ngực, có khi gây khó thở.
- Viêm họng mạn tính kéo dài (thường gọi là viêm họng hạt). Hoặc viêm mũi mạn tính rát. Khi thời tiết thay đổi đều có khả năng tái phát trở lại. Người cao tuổi vào mùa lạnh còn hay mắc viêm phế quản, viêm phổi.
Một điều cần lưu ý là viêm phế quản, viêm phổi cấp tính ở người cao tuổi do lạnh thân nhiệt thường không tăng cao như người trẻ tuổi nên dễ nhầm là bệnh nhẹ ít được người nhà quan tâm do đó dễ dẫn đến bệnh nặng cho đến khi vào bệnh viện thì bệnh đã rất nặng. Một số người có bệnh mạn tính như hen suyễn. Bệnh viêm phổi tắc nghẽn mạn tính thì vào mùa lạnh thì bệnh rất dễ tái phát dễ xuất hiện các biến chứng.
Những nguyên nhân gây bệnh hô hấp ở người cao tuổi
Trước hết phải kể đến người nghiện hút thuốc lá, thuốc lào. Thuốc lá, thuốc lào khi hít vào đường hô hấp. Sẽ làm tổn thương các nhu mô phổi (tổ chức phổi) do đó làm tăng nguy cơ bội nhiễm.
Môi trường ô nhiễm, nhiều bụi, khói của bếp than, bếp củi, bếp dầu; nhà ở chật chội, không thông thoáng cũng là những yếu tố thuận lợi làm cho người cao tuổi dễ mắc các bệnh đường hô hấp nhất là vào mùa lạnh.
Một số bệnh mạn tính kéo dài ở người cao tuổi như tăng huyết áp; đái tháo đường. Bệnh về rối loạn nội tiết cũng là những lý do làm tăng nguy cơ viêm đường hô hấp vào mùa lạnh ở người cao tuổi.
>>> Xem thêm chuyên mục phòng bệnh cho người lớn tuổi tại đây.
Cách phòng bệnh hô hấp người cao tuổi
Để phòng bệnh hô hấp ở người cao tuổi trong mùa lạnh; cần mặc đủ ấm, ngủ ấm, tránh gió lùa. Khi nhiệt độ thay đổi đột ngột từ nóng chuyển sang lạnh. Hoặc lạnh vừa chuyển sang rét đậm thì người cao tuổi nên hạn chế ra khỏi nhà lúc sáng sớm. Có thể vẫn tập thể dục hoặc đi lại; vận động thân thể ở trong nhà không nên ra khỏi nhà. Khi thời tiết còn lạnh nhất là lúc đang có gió mùa.
Cần vệ sinh họng, miệng sạch sẽ thường xuyên hằng ngày. Như đánh răng đều đặn trước và sau khi ngủ dậy; súc họng bằng nước muối sinh lý (có thể tự pha chế). Những trường hợp dùng răng giả cần vệ sinh răng giả thật sạch sẽ không để bám dính nhiều cặn. Thức ăn làm tăng nguy cơ bội nhiễm vi sinh vật cho đường hô hấp
Cần bỏ thuốc lá, thuốc lào nhất là những người cao tuổi đã bị các bệnh mạn tính như viêm họng, viêm phế quản, hen suyễn, viêm xoang. Mùa lạnh, người cao tuổi cũng cần tắm. Rửa hằng ngày hoặc một tuần vài lần.